antzezpen kritikak
< Testuaren zama | Sorgin zirkulua >
Sua eta kea, elkarren beharrez
Ainhoa Mariezkurrena Etxabe
Argia, 2023-01-29
“Toto”

Noiz: urtarrilak 15. Non: Gezala aretoa (Lezo). Egilea: Mafalda Bellido. Itzultzailea: Kepa Errasti. Konpainia: Hika teatroa. Zuzendaria: Agurtzane Intxaurraga. Aktoreak: Miren Gojenola eta Asier Hernandez.

      Espektatibak handiagoak dira estreinaldia denean. Publikoak ez du obrarekiko inolako erreferentziarik, eta hura taularatzeko ganorazkoa bada ona izatea espero du aurrez. Presioa eta urduritasuna handiagoa da, beraz, sortzaileentzat ere, baina horrek ez du zertan negatiboa izan. Ibilbideko lehenak leku berezia hartzen baitu esperientzien kutxan. Urtarrilaren 15ak igandea zuen, euria gogoz kanpoan, eta goxo hartu zuen jarlekua ikuslegoak, lehen aldiaren zirrara bularraldean.

      Baldintzarik gabeko maitasun amaigabekoa eta leiala. Fidela eta aldebakarrekoa. Itsua eta mendekoa. Ikonikoa, mitikoa, erromantikoa, heroikoa. Errealista? Naturala? Ez naiz bi pertsonen arteko harreman afektibo-sexual batez ari, txakur batek jabearekiko erakusten duenaz baizik. Antzezlanak erabili duen jolasaren kontrakoa; txakur baten aitzakian maitasunaz aritzea baita haien jokoa, Mai eta Joseluren harremanaz, hain zuzen. Totok eskapo egin du Joselurekin zegoenean, Mairen bikotekide ohia. Harremana utzi berri dute, baina berriro elkartu dira txakurra baitute komunean, zaintza partekatuan. Zuten. Edo izango dute. Ez baitakigu ezer animaliaz, ez baitakite zein aditz denboran hitz egin. Baina iraganak, orainak eta etorkizunak badu lekurik obran, hirurak nahasita, pertsonaien pentsamenduak bezala. Bitartean bereak eta bi esaten dizkiote elkarri, kontuak eskatu eta mina bestearen arduran jarri. Garrasiak eta zarata, hutsuneak bete nahian: fisikoak zein emozionalak. Pertsonalak zein pluralak. Ni eta gu edo gu bi zatitan.

      Txakurrarekiko maitasuna ez da antzezlanak erabiltzen duen sinbolo bakarra. Sagarrondoak eta sagastiak era aipatzen ditu, ardura, zaintza eta kezka irudikatuz. Natura, urteetako lana, fruitua, tradizioa eta bizitza. Hasiera eta bukaera edo bukaeraren irudikapenaren hasiera berria. Egurra, sua eta kea.

      Obra honetan ikusleak ezin du arreta galdu, darabilen hizkuntza literarioa ezingo baita jarraitu azaletik entzunda. Ondorioak botatzen ditu lehenik eta ondoren zergatiak, eta hala doa istorioa eraikitzen. Antzezleentzat ziurrenik ez da erraza izan darabilten erritmoa jarraitzea, ez baitira une bakar batean ere isiltzen. Hitzak garrantzi handia du obra honetan. Eszenografiak pisu txikia du, sinboloak baino ez dira, une bakarrean mugitzen direnak, ordenatu egiten direnak edo batu. Audioa ere fina da. Eta aktoreak bi. Edozein antzoki edo txokotara mugitzeko antzezlana sortu dute, moldaerraza. Xumea izatea, ordea, ez litzateke azalekoa izatearekin nahastu behar.