Ke arteko kantua
Oier Guillan
Argia, 2011-10-30

      Khea Ziater antzerki taldea aspaldi sortua bada ere Gloriaren kantua izeneko lanarekin hasi du bigarren etapa. Antzezlanaren fitxa tekniko eta artistikoari erreparatuta zaleak Antzerkiola Imaginarioari loturiko izen ugari topatuko du, eta ez da kasualitatea. Alex Gerediagak azaldu digunez Bilboko Mina Espazioan sortu zen Khea ere, besteak beste pinturan, antzerkigintzan, arkitekturan eta poesian ziharduten hainbat lagunek osatua 1998an. “Mina Espazioko mugimenduari estuki lotuta sortu zen taldea, hainbat diziplina artistikoko lagunen artean. Gerora Antzerkiola Imaginarioa sortu zenean dinamika horretan sartu ginen taldekide asko”. Gerediagak azaldu digunez Antzerkiolako esperientzia sekulakoa izan da denentzat, baina 2008an konpainia krisian sartu eta beste etapa bati heldu zionean sortzen jarraitu ahal izateko eta dinamika mantentzeko berreskuratu zuten hainbat lagunek Khea proiektua. “Antzerkiolarekin proiektu berriak sortzen direnean hor egongo gara, baina Khearekin beste antzerki mota baterantz jo dugu. Antzerkiolak antropologia teatralaren bidetik abiatzen zen; Khearekin, batez ere, zinearekin lotura izan dezaketen hautuekin egin dugu lan”. Antzerkiolak 2008tik abiatutako etapa pausatuagoan sortutako Babiloniako loreak lanean ere presente dago Alex Gerediaga bera.

      Gloriaren kantuan amodioa eta desamodioa dira ardatzak gaiari dagokionez, edonork bere egiteko moduko sentipenak. Funtsean maitasun istorio baten gainbehera sumatzen da antzezlanean, edo bikote harreman baten barrunbeen arakatzea. Gloria eta Takk dira antzezlaneko protagonistak, nahiz eta beraien izenak ez diren behin ere aipatzen. Euskarazko bertsioan Leire Uchak eta Na Gomesek betetzen dituzte rol nagusiak, gaztelaniazkoan Arrate Etxeberriak jokatzen du Gloriarena. “Aktoreei dagokienez historia berezia izan da antzezlan honetakoa. Arratek bete zuen hasiera batean Gloriaren rola gaztelaniaz, baina haurdun geratu zen eta Leirek hartu zuen ardura bi bertsioetan. Orain berriz, Leire dago haurdun, beraz beste dinamika batean sartuko da antzezlana”. Korrika Kulturalaren barruan estreinatu zuten pasa den martxoan euskarazko bertsioa.

 

      Antzerkia zinez

      Gloriaren kantuan etengabeak dira hala zineari nola musikari egindako erreferentziak. Leonard Cohen kasu, oso presente dago, une jakin batean Takk-ek I´m your manen bertsio berezi bat eskainiko du zuzenean. Jean Luc Godard-en film baten zatia ere ikus eta entzun daiteke antzezlanaren momentu batean. Dramaturgiak zineari loturiko estetikan sakontzen du, hala argiztapenean nola oholtza gaineko irudien sorreran. Gerediagak nabarmendu duenez “zineari loturik egin dugun bilaketa oso lagungarria izan zaigu antzerki naturalistan erori gabe istorio intimoa kontatzeko”.

      Uchak berak sortu ditu antzezlaneko koreografiak, musika oso presente dagoen moduan bada tarterik dantzarentzat ere. “Hiru plano bereizi nahi izan genituen antzezlanean. Dantzaren bitartez maitasuna, unerik gozoenak. Bestetik, bikotearen eguneroko uneak, batez ere bien arteko elkarrizketen bidez adieraziak. Azkenik, Gloriaren bakartasun uneak, soinuekin jantziak, atmosfera ilunekin, testu intimoekin eta mikrofonoaren erabilerarekin”.

      Alex Gerediagak berak zuzendu du antzezlana eta bere bizipen pertsonaletatik sortu zuen ideia. “Khea Ziater abiatzea erabaki genuenean taldean ni nintzen une horretan kontatzeko zerbait zuena. Esperientzia pertsonal batetik sortu zen ideia, neronek gidatu nuen testua taldean lan egin ahala, eta nire gain hartu nuen zuzendaritza”. Gloriaren kantua ez da testuan soilik oinarritutako obra, taldeko lana egin ahala sortzen eta idazten joan dena baizik. Alex Gerediagak badu eskarmenturik modu horretan oholtzarako idazten, hitzari dagokionez badira karga poetiko handia duten zatiak: “Niretzat naturalena gaztelaniaz idaztea da, horregatik euskarazko bertsioan sostengu bikaina izan da Jon Gerediagaren lankidetza”.

      Obraren une batean zera dio Gloriak: “Orain, nire maitea, joan egin zara, eta kez inguraturik utzi nauzu. Orain, nire maitea, alde egin duzu, eta nire bihotza hutsik dago eta kez beterik. Ez dut honezkero zure musika entzuten, baina saiatzen naiz dantza egiten oraindik. Ezin dut zure musika entzun, eta nik dantzan jarraitu nahi dut, besterik ez”. Kea da, hain zuzen ere, antzezlanaren ezohiko protagonista. Kea datorkigu burura taldearen izena entzutean, kea zabaltzen dute aretoan taldeko kideek publikoa sartu aitzin, kea dator protagonisten zigarroetatik bikote harremanaren barrunbeetara.

 

      Taldearen hurrengo pausoak

      Goriaren kantua lehen pauso modura ikusten du Alex Gerediagak: “Oso diru gutxirekin egindako antzezlana da. Ezinezkoa izango zen proiektu hau aurrera ateratzea talde osoaren inplikazioagatik eta zerbait berria egiteko gogoagatik izan ez balitz”. Oraingoz udaberria bitarte emanaldiak eskaintzen ibiliko dira, eta dagoeneko hasi zaizkie inspiraziora jausten ideia berriak: “Taldea ibilbide luzeko jendeak osatu badu ere, proiektua abiatu berria da”. Oholtza gaineko espazioa material minimoekin osatu dute, azaltzen diren objektu gehienak adibidez birziklatutakoak dira. Espazioa betetzera jo dute aktoreen energiarekin, Oier Ituarteren argiztapen sortzailearekin, Azegiñe Urigoitiaren jantziekin, musika eta dantzarekin. Soinu anplifikazioaren erabilera da beste ezaugarri gako bat, tarteka aktoreek beren kontakizunean txertaturik erabiltzen dutena, zineak ikuslearengan sortzen duen efektura gerturatzeko balio duena.

      Amodioa eta desamodioa dira Gloriaren kantua lanaren ardatzak, eta hurrengo lanaren nondik norakoak aurreratzeko goiz bada ere teatroarekiko amodioan oinarrituriko lanetik etorriko da. Kheako kideek dioten moduan “arte eszenikoetan sorkuntzak ematen dituen aukeren hausnarketaz baliatuz, garena eta sentitzen duguna gure ogibidearen bitartez kontatzea dugu helburu”.