Patxo Telleria: “Gure umorea hitzezkoa da batez ere”
Argia, 2005-12-25

      Zure umea omen da Larru Haizetara antzerki lana. Aitaren harrotasuna?

      Bai, ume guztiak maite ditugu, nahiz eta modu batekoak edo bestekoak atera. Hau oraindik txikiegia da eta ez dakigu nondik aterako den, baina itxura ona dauka.

      Nolakoak izan dira bere lehenengo pausoak?

      Egia esan, txikia izan arren asko ibili da. Duela gutxi estreinatu genuen, hilabete eta erdi edo izango da. Honezkero emanaldi nahikotxo egin ditugu eta uste dut eskatu diguten toki guztietan pozik ateratzen direla. Nik uste dut ibilbide luzea izango duela obrak.

      Bikoteatroa izateak bere abantailak eta desabantailak izango ditu.

      Printzipioz abantaila gehiago ikusten dizkiot. Oso erosoa da. Biren artean konpontzea errazagoa da. Formatu malgua egitea ahalbideratzen du, toki askotan egin ahal delako. Bai taberna txiki batean zein antzoki handi batean. Eta iraupena ere bermatuta dago. Normalean muntaia handietan, aktore asko behar izaten diren muntaietan obraren bizitza laburragoa da, jendea sakabanatu egiten delako. Gure kasuan errazagoa da antzezlanari eustea.

      Aurreko lanak ikusita badirudi formatu txikia gustuko duzuela. Zer da bilatzen duzuena?

      Ez nuke esango formatu txikikoa denik. Esango nuke formatu malgukoa dela. Guk toki guztietara iristea bilatzen dugu. Nik bestelako lanak ere egiten ditut eta erdaraz ere idazten ditut gidoiak. Edo bi hizkuntzetan. Kasu honetan Ez Dok Hirun egiten duguna euskaraz sortua dago eta ez hori bakarrik, euskara du tresna. Euskararekin jokatzen dugu eta euskara da protagonistetako bat. Euskararen bueltan ari gara denbora guztian. Orduan itzuli ezinak dira, euskaraz bakarrik egin ahal dugu. Orduan gure ikusleria Euskal Herrira murriztuta dago. Nola toki askotara iritsi nahi dugun, ez dugu formatu handia egin nahi, edo hobeto esanda, antzokietara bakarrik iristen den formatu finkoa.

      Hainbeste denbora Mikel Martinezekin, ez al duzue bikote krisirik izan?

      Badakigu gure aisia eta gure lana banatzen. Ondo konpontzen gara. Egia esan, eszenatokian nik uste badaukagula kimika berezi bat. Eta bizitza normalean oso ondo konpontzen gara. Ez dugu arazorik izaten.

      Zuen arrakasta elkarrizketetan al dago?

      Bai, gure umorea hitzezkoa da batez ere. Hitza elkarrizketetan oinarrituta dago. Ezagutzen gaituztenek badakite zein estilo daukagun. Nik esango nuke estilo berezia daukagula, gurea. Hainbeste urtetan, denborarekin, moldatzen joan dena. Elkarrizketa arinak eta zorrotzak eta umore... landua.

      Zuek ez omen zaudete sexuarekin obsesionatuta. Gainontzeko euskaldunak bai?

      Hori da gure jokoa. Hori da guk planteatzen duguna. Gu ez gaudela sexuarekin obsesionatuta eta euskaldunak bai. Azken finean, excusatio non petita, accusatio manifesta. Obran zehar argi geratzen da guztiz obsesionatuta gaudela sexuarekin eta ez hori bakarrik, baita nahiko frustratuta ere.

      Eta euskararekin obsesionatuta al zaudete?

      Ez. Ez dakit zergatik izango den. Nik pentsatzen dut euskaldun berriak izateak badaukala bere eragina. Nik uste dut ikuspuntu ikonoklasta batetik begiratzen diogula euskarari. Errespetuarekin, baina errespeturik gabe ere bai. Beldurrik gabe. Aurreiritziak eta jarrera maiestatikoak alde batera utzita, beldurrik gabe erasotzen diogu euskarari. Esango nuke nolabaiteko bilbotarrak izatean badagoela urruntasun bat ere. Ez urruntasun afektiboa baizik urruntasun linguistikoa. Horrek ematen digu distantzia txiki bat euskara umore tresna bihurtzeko, umorerako aitzaki bihurtzea euskara bera.

      Larru Haizetara antzerki lanaren arabera euskarari sexua dario zirrikitu guztietatik.

      Badakizu, ezintasunak askotan obsesioa dakar. Ikertzaile askok esaten dute orain arte euskaraz alfabetatu eta idatzi dutenak mendetan eta mendetan apaizak izan direla. Gure eskuetara iritsi den euskarak falta hori du. Falta duenak hutsune hori obsesio bihurtzen du. Guk brometan esaten dugu euskarari sexua dariola zirrikitu guztietatik. Guk hori agerian uzten dugu ikuskizunean.

      Euskaldunak, infinituraino iritsi arren, sekula gurutzatzen ez diren linea paraleloak dira zuen esanetan.

      Bai hori lege bat da: la ley de vascos comunicantes, eskolan ikasten genuena. Azken finean topiko bat hartzen dugu, baina topiko hori ez dago egiatik oso urrun. Komunikatzeko ez gara oso iaioak.

      Disgustua ere hartu dugu batek baino gehiagok. Euskal kantek ez omen dute ligatzeko balio.

      Gu galtzaile moduan agertzen gara eszenatokira. Galtzen duena eta arazo bat daukana beti saiatzen da bere arazoaren erruduna topatzen. Eta normalean erruduna beti topatzen dugu kanpoan. Ez gure baitan. Guk, egia esan, festibaletara joaten ginenean ez genuen batere ligatzen. Horren ondorioa zein da? Euskal kantek ez dutela ligatzeko balio. Inoiz ez dugu onartuko gu garela balio ez dugunak.

      Larru Haizetara terapia moduan antolatu duzue. Terapia horrek eraginik izan al du?

      Ez diogu galdetu publikoari gure ikuskizuna ikusi eta gero zenbateraino hobetu diren bere harreman sexual edo afektiboak. Gure kasuan berdin jarraitzen dugu, egia esan. Beharbada pozago. Oso gustura antzezten dugulako. Guk antzezten dugunean oso ondo pasatzen dugu eta guretzako benetako terapia da.

      Publikoarekin komunikatzea ere gustuko duzue.

      Bai. Gure espektakuluetan ez dugu laugarren horma erabiltzen. Publikoaren eta antzezleen artean dagoen horma apurtzen dugu. Publikoarekin zuzenean harremanetan jartzen gara. Publikoari hitz egiten diogu. Ez da garai batean modan zegoen ohitura niretzat gogaikarri samarra: publikoa parte hartzera behartzea. Publikoa ikustera doa. Alde horretatik lasai egon daitezke. Ikusteagatik pagatzen dute eta guk lan egiteagatik. Ez eurek lan egiteagatik. Baina guri gustatzen zaigu publikoarekin harreman zuzena izatea ikuskizun mota hauetan eta umore estilo honetarako.

      Terapia hasi berria da. Beste terapiarik bai buruan?

      Oraintxe bertan erditu gara eta normalean ama erditu berriek badaukate ez dakit zenbat denborako geldialdia. Guk oraindik ez dugu ezer egingo. Beno, buruan bueltaka bai, baina oraindik gauza konkreturik ez.

      Zure umearekin bakarrik ez, besteen umeekin ere bazabiltza.

      Bai. Mikelekin batera, Euskera sencilloaren manifiestoa lanaz aparte Atxagaren Lezio berri bat ostrukari buruz daukagu esku artean. Eta Jokin Oregiren Ezin dut egia esan lanean ere parte hartzen dut. Gurea estreinatu eta handik gutxira estreinatu zen Oregirena. Eta biekin nabil. Bai, familia ugaria da nirea.

      Amaitzeko lan apur bat emango dizut. Zeuk animatu beharko duzu jendea Larru Haizetara ikustera joateko.

      Animatu baino gehiago mehatxu egingo diet. Damutuko zaizue joaten ez bazarete.