—2—
ALPONTXO: Xinaurria lotzen da goizetik lanari...
alpontxo masaiatuta, bazterrean, armiarmek heltzen diote kontakizunaren hariari.
2. ARMIARMA: (Rosalitoren plantan) Eta gaua iristen denerako ez du ez gogorik ez nahirik.
1. ARMIARMA: Ondoko belarriluzeek ez zuten Rosalito lotsarazten.
Aurrezki kutxako ilaran zein auzoko betiko kafetegian
ahots bete hots egiten zuen aldarri emakumeak:
izarapeko kontuak mintzagai.
2. ARMIARMA: Lana du ni baino maiteago senarrak.
1. ARMIARMA: Jakinaren gainean
auzoko guztiak zeuden:
egunondoko menajeak egiten zituztela gauero
Rosalitok
lanak
eta Alpontxok, senarrak.
Hiru maitale eta inor ez bero.
2. ARMIARMA: Lana beti tartean! Ez dakit zurekin edo zure lanarekin ezkondu ote nintzen
horixe dut korapilo.
ALPONTXO: Baina, Rosalito
ez dira lanarekin txantxetan ibiltzeko garaiak.
1. ARMIARMA: Eta
zuhumingaka
indarrak biltzeari ekiten zion
hurrengo egunean lanaldira modu onean agertze aldera.
Halakoxea zen bera.
ALPONTXO: Ea betidanik ezagutzen nuen Alpontxo?
Hori galdera xelebrea!
Neu naiz Alpontxo!
Baina, tira
azkenerako
inork ez du inor ezagutzen, ezta?
Ezta geure burua ere ez dugu inoiz ezagutzen.
Ez nik neurea behintzat.
Horrexegatik hain zuzen
ulertzen?
horrexegatik
ez dakit betidanik ezagutzen nuen
edo ez nuen ezagutzen.
1. ARMIARMA: Guztien laguna
etsairik ez zuen herrian Alpontxok.
Eskola utzi zuenetik lanari lotua beti.
ALPONTXO: Lanari lotua, bai
beste kalterik ez nuen egin
aukera izan nuen garaian.
1. ARMIARMA: Ez zaharra oraindik
sendoa zuen soina
lerdentsua eskeletoa.
2. ARMIARMA: Uso izandako irria baina
ezpainetatik hegan eginda
lausotua zitzaion azkenean:
obsoletotzat zeukan bere burua.
ALPONTXO: Damu naiz orain.
1. ARMIARMA: Hasiera batean, hariak tindatzeko makina izan
zuen ardura Ehundegian.
Lanean hasi berria zela ekarri zuten
modernoena garai hartan.
2. ARMIARMA: Lotsagorritu gabe, hari atera zitzaizkion kolore
guztiak urte askotan.
ALPONTXO: Ikusten? Hauxe duzu nire lorategia.
1. ARMIARMA: Tailerreko hondoko gelatxora solaskidea eraman
apalategiko atea ireki...
eta hantxe zuen sortua bere udaberria:
hari sortatxoak izanik ere
lore txikitxoak ematen zituzten
bakoitza bere kutxatxoan sailkatua
bakoitza bere datarekin
ortzadarraren mapetako nondik bildua eta guzti.
Infragorri eskualdekoen falta sumatzen zen bakarrik.
Lan eskerga.
Gustura egina.
Lehenengo egokitze-planarekin batera, bulegoko kontu eta
errutinara baztertu zuten arte.
Bitartean
urte horien guztien bitartean
zimeldu egin zen Rosalito.
Koloregabetu.
Pixkanaka eta jelosiarik gabe, baina zimeldu egin zen
egunero pixka bat.
2. ARMIARMA: Lekuren batean
norbaitek
lore bat mozten duenean
bizirik dagoen pertsona bat hiltzen da beste nonbait.
Halakoxea da Herioa
hori du bere sekretua.
Hori bere koartada.
Halaxe esan zion behin Rosalitok.
1. ARMIARMA: Emakumearen barne idorduretan bihotz-zokor
gogorrak zulatzen zituen etsipenaren tantatxoak?
2. ARMIARMA: Harizko loretxoak zerraldatzean baina, orduan zer?
Orduan ez da ezer gertatzen, ala?
1. ARMIARMA: Senarrak hari sortatxo bat bere kutxatxoan bildu bakoitzean
erbesteratua sumatzen zuen bere burua emazteak?
Mundutik bestalderatzeko gogoren batek kolpatzen zion
gogoa gogorren?
Neguko goiz batean
ordua baino lehen esnatu zen Alpontxo.
Hotz esnatu ere.
Burko gaineko hutsuneek egin zioten abisu:
ez bata ez bestea
ez lana ez Rosalito ez zeuden bere ondoan.
Alde eginak ziren biak.
Bakarrik zegoen munduan.
Labanaz moztu eta deskorapilatua zuen bere burua azkenean
emazteak?
Lanagatik konpartitzen zuen ohea senarrarekin?
Batek zekien.
Gauza ziurrik bazegoen hala ere:
ez zuen lanak emaztea gozatu eta lapurtu.
Horretan badu lanak alibi:
ez dizkio inori adarrak jartzen
ezin da esan engainatzailea denik.
Beste inorenak ez ziren arrazoiak zituen lanak alde egiteko:
Ehundegiak
habia itxi
eta beste nonbaitera egina zuen hegada.
ALPONTXO: Merkatuaren lehiak
—Adam Smith-en garaitik orapronobiska errepikatuta
zera eskatzen du besteak beste:
produkzio-faktoreak mugitzeko trabarik ez da egon behar inon.
Horrela agintzen du Libertateak.
Horrela etekina maximizatzeko beharrak:
sarrera marjinala berdin kostu marjinala.
Horretaz ezer ez dakienak
ezer ez daki.
Ezer ez.
Piperrik ere ez.
1. ARMIARMA: Eta pozik-lasai denak hala ere.
ALPONTXO: Behin lana lekualdatuta
zoaz orain deslekualdatzera.
2. ARMIARMA: Horrelako zer edo zer pentsatu zuen Alpontxok.
ALPONTXO: Zer esanik ez, nire denboraren erdia egin eta gero...
2. ARMIARMA: Gizonaren bizitzaren isurialde batean gertatua zen hura guztia.
1. ARMIARMA: Bestera igaro zen orduan
garagardoarenera.
Bitsa desagertutakoan hark ematen baitzion bizia.
Ez zuen tabernatan denbora galtzen hala ere
asteburuetan bakarrik.
Lanegunetan
lanegunetakoei zegokiena:
goizean betiko moduan altxa
eta
etxe ondoko supermerkatura zetorren garagardo-kamioiari
kaxa bat hartuta
Ehundegirainoko tartea egiten zuen oinez
errepide handiko bazterbidetik.
Bertan eguna eman
eta iluntze aldera itzultzen zen
kaxa hutsik.
ALPONTXO: Rosalito, hemen nago...
2. ARMIARMA: Atea irekitzearekin batera
horrela esaten zuen.
Rosalito ez zegoen baina.
Hustutako garagardoak
negar bihurtzen zitzaizkion.
ALPONTXO: Bai
lan eta lan
beste kalterik ez nuen egin
aukera izan nuen garaian.
1. ARMIARMA: Eguraldiak busti aldera egiten zuenean tailerraren
barruan bilatzen zuen aterpe
atetzarraren ondoan
zeruari adi.
Tartean-tartean
begiak itxi
botilatxoari apur bat kendu
eta oraindik asmatzeke dauden kolore berriez tindatzen zituen
euri-hariak:
bertako estoldetan barrena lamina finik baleude
Alpontxori esker jantziko zituzten elegante soinekorik ederrenak...
Lehengo negu hura igaro
eta udaberria etorri zen gero.
ALPONTXO: Askoz gehiago nahiago dut udaberria, noski.
Loreek lotsa galtzeko garaia.
2. ARMIARMA: Ehundegi Zaharreko aparkalekuko karelean eseri
eta bere baitan biltzen zen
hurbileko zelaitxoa zelatan.
ALPONTXO: Ezin konparatu hemen
lore-arteko biziera duzu hau, motel!
1. ARMIARMA: Bertako basaliliak
bertako lili-bitxiak...
Han ematen zuen denbora gehiena, egunak aurrera egin bitartean.
Erleen inbidian?
Baliteke.
Baina ez dut uste.
Lantzean behin, dena dela
kareletik erlearena egin
eta lorez-lore egiten zuen txango.
Lurrean etzan
eta txutxu-mutxuka hasten zitzaien:
lore-lorea bera ere ordurako
den-dena ulertzen zuten elkar.
Onerako...
edo txarrerako.
Haserretu egiten baitzen batzuetan Alpontxo.
ALPONTXO: Nola ez, bada?
Jilipollas-eta-jilipollas baino ez didate esaten, bada, askotan?
Dio! Labana atera
eta ris-ras! egiteko agintzen dit amorruak horrelakoetan!
1. ARMIARMA: Hitzetik ekintzetara hatzik mugitu ez hala ere:
behin ere ez zuen lore bat moztu
Rosalitoren hitzak gogoan
“Lekuren batean norbaitek...”
hor nonbait baten bat hiltzeko beldurrez agian?
Rosalito bera klak! egiteko beldurrez, esate baterako?
Eta norbera bada klakatzen dena?
Kasuren bat ez da faltako, ezta?
Moztu
eta, ñaka!
bertan hotz.
Zurrumurrua behintzat herrian zabaldu zen, ez pentsa.
Aste eta erdi-edo faltako zen Sanjoanetarako.
Garagardo-banatzaileak eman zuen abisu.
2. ARMIARMA: Gaur ez da agertu.
1. ARMIARMA: Bat etorri ziren harekin errepide nagusiko gasolindegiko morroiak.
Ezetz
ez zutela ikusi
ez handik pasatzen
ez eta errepidearen bestaldeko Ehundegi Zaharreko inguruetan, beste askotan bezala.
Eta gauza bera hurrengo eta hurrengo egunetan.
Udaltzain bi
aritu ziren arrastoren bila ofizioz.
Haien bueltan
“eualdi eerra”-ren aitzakian
erretiratu endredatzaile andana asper-bizioz.
Han eta hemen miaka koadrila osoa.
Paseo ugari bai
alferrikako lana ere bai.
Aparkalekuko karelean eseri eta kearena egina zuen nonbait
Alpontxok:
bere baitan
kiribildu kiribildu kiribildu
eta
konturatzerako
erotu eta bere burua galdu egingo zuela gizajoak.
Sinetsi ez arren, horrela idatzi zuten
kiribildu kiribildu kiribildu
hitzez hitz
argiketa orriko laukitxoan.
Handik aurrera
oroitzapenik eza.
Horixe hain zuzen
ahazteko ahalmena ekarri zuen mundura denborak
bizitza errazte aldera:
urteak etorri urteak ez joan
—egutegiak ez du gezurrik esaten horretan—
oso noizean behin baino ez zen aitatzen Alpontxoren izena
jendearen solasaldietan.
2. ARMIARMA: “Emigratu egingo zuen”
“Bai, hilerri batera-edo”
“Edo hilauzo batera, aizu, batek daki”
“Pena
txar partetik ez zuen gauza handirik hark...”
1. ARMIARMA: Ez herrian bertan
gasolindegian gertatu zen berpizkundea.
Oinez itzuli zen mundura
bide-bazterretik etorrita
katu erdiaren pausoan
eskerrak makila bat zuela biderako laguntza.
Ilunabarra sartua
gasolindegiko errotuluetako argiak piztuak ziren jadanik.
Motxila zahar bat lepotik zintzilik
poltsa pare bat eskuan
hura ikusi eta zerura sekulan ez zuela egingo egin zitekeen
apustu:
semetzat hartuko zuen jainkorik ez da oraindik sortu.
Gasolindegira hurbildu
eta handik alde egiteko esan zioten bertako morroiek.
Ez zuten ezagutu.
Alpontxo ez zen harritu.
ALPONTXO: Motiborik al dago?
Oso berriztaberriztaberriztagarria den hornidura duzue hori
morroiarena, alegia.
Ondo asko hartzen dut nik gainera, ez pentsa
jende gehiago ezagutzen da horrela!
2. ARMIARMA: Ezpainetan halako irriño lauso-bihurri-ñimiño
batez esan zuen.
Garagardoa?
Txantxarako joera emai azkenean?
ALPONTXO: Aizue, ze kristo eta ze kristo ondoko!
Ni?
Aurreraezbidean aurrena, ulertzen?
1. ARMIARMA: Ingurumariari begira egin zion bere buruari harrera.
Herrimina?
Erritu?
Tira, ez dago bidaiaririk horrela jokatzen ez duenik
are gehiago egindako bidaia etxezulora bada.
Errepidearen bestaldera jo zuen lehen-lehenik
han
ez oso urruti
Ehundegi izandako eraikinaren aldera.
Ea zutik ote zegoen.
Ea
zoritzarrean
zeinek daki
drakula edo deabru berriren batek hartua zuen bertan ostatu
berriro.
Ea...
Sufre usainik ez al zegoen airean?...
Pabiloi zaharren arrastorik ez zuen kausitu.
ALPONTXO: Baliteke begiko gaizto batek mendean hartu lekua
eta mundua
hor
bertan behera
amildu?
1. ARMIARMA: Amildu edo ez amildu
ilun zegoen erantzuteko.
Eta
errepidetik pasatzen ziren ibilgailuen argiek
hain azkar
hain bizkor
hain iheskor
ez zioten gauza handirik argitu.
Atzera egin zuen badaezpada.
Bazegoen gainera gauza gehiago ikusterik.
Gauza berririk esan nahi da
hantxe bertan
gasolindegiaren ondo-ondoan.
Klub bat.
Neoizko argi gorri-arrosek hogeita lau orduak dir-dir
dir-dir
dir-dir...
Kanpotik heldutako haragiak erabiltzen ziren bertan
haragiak har...agirigabeak gehienak.
ALPONTXO: Hobe horrela
merkataritza aske-askea:
kontratua ez da errenta.
Garai bateko jornalariek
herriko plazan goizero-goizero ikasitako gaia
berriro indarrean.
Etorkizunaren eredu.
Libertate puta hori.
1. ARMIARMA: Motxila eta poltsak farola baten orpoan utzita
hara abiatu zen Alpontxo.
ALPONTXO: Iturritxo goxoren bat ez da faltako hor, ezta?
1. ARMIARMA: Falta edo ez falta
ez zuen berak handik edango.
Merkataritza arloko arrazoiak tartean zirela
—errepide bazterreko negozioa zenez
ibilgailuz jantzita egin behar zuen bertarainoko bidea bezeroak:
hautsez kargatutako espartin zarpailez ez omen zuen berdin
balio—
atetik sartu
eta arropak astindu nahikoa hartuta bota zuen kalera
bertako kontramaisuak.
ALPONTXO: Arraio demonio!
Garagardo kontutan ni baino bezero grinatsuagorik gutxi, e!
1. ARMIARMA: Hautsa gainetik kendu
piura konpondu
eta...
demonio arraio
sufre usaina ezin zuen aldendu!
2. ARMIARMA: (Sherezaderen plantan) Zatoz hona, zangar hori
astindu gozoa eman behar baitizut nik.
Merke-merke gainera.
1. ARMIARMA: Sufre...
ala deabru-heste-barruko perfumea?
Ai ene
zer zen hura?!
Zein zen hura?!
Infernutik bertatik azaldutako aingeru eroria?
Ilun-itzalpean zegoen aldetik agertua zen behintzat.
Beste motako astinaldi batek iraulia zuen gizonaren barrena ordea.
ALPONTXO: Rosalito?
2. ARMIARMA: Sherezade dut grazia, gizona...
1. ARMIARMA: Basamortu lurraldeetatik etorria
haren edertasuna ez zen inongo kanonetan kabitzen
haren biribiltasun guztiak kortseetan
justu-justu.
2. ARMIARMA: Zure esanetara
ezti
eta merke-merke.
1. ARMIARMA: Hain zen merke
ezen
diruz ordaintzekoa ez zen ia.
ALPONTXO: A...
Sherezade orduan...
Goazen.
1. ARMIARMA: Emakume guztiak ziren Rosalito?
Sultan ikusi zuen bere burua lehenengo aldiz?
Sutan desioa?
Ez du orain axola.
Errepidea gurutzatu eta isilean egin zuten ilunpetan barrena
elkar sostengatuz
bata bestearengan bermea aurkituz
bideko zuloek eta sasiak horretara behartuta.
Itsu-itsuan biluztu ziren
itsuarena baitute maitaleek eredu eta inbidia:
nork du bere esku, bestela, jostalagun berria kausitzen
ederrena beti
enkontru bakoitzean?
Itsuaren imajinazioan
biluztean
hark jartzen dizkio amorantearen gorputzari formak eta paisaiak
hark jartzen muino-haranak eta urmael garden bi aurpegiari
hark kolorea ile-adatsari
irriñoari intentzioa...
Hark.
Begi itzalitakoaren jabeak.
Modu horretan biluztu-jantzi ziren, beraz.
Aurrez-aurre.
Lotsak ez zuen lekurik:
bere-bereak zituen neurrigabeko ugaritasunak barreiatu zituen
emakumeak
berezko eskasiak eta ezak laburbildu gizonak.
Eta gerokoa, gero.
Ozeanoan murgiltzen denaren moduan murgildu zen Alpontxo
emakumearen olatuetan barrena
kapitain hasieran
naufrago amaitzean.
Emakumeak, berriz
bai operan bai bizitzan dohain askotako neskame zaildua
berak eskobatu lur gaineko oholtza antzezpenari ekin baino
lehen
berak
oioioioibanatorbanator! aiaiaiai
kantatu azken aria...
eta berak azkar-azkar altxa kanpamendua
ezdebaldeko festa bukatutakoan.
ALPONTXO: Sherezade...
1. ARMIARMA: Alde egina zuen baina.
Mila gauetako lanak
gau bakar batean bete nahi al zituen gizonak?
Ez du axola.
Sultan izan edo Alpontxo izan
gizontxo azken batean
ez zuen emakumearen atzetik egin.
Alderantziz.
Nola edo hala piurak konpondu eta ilunpe aldera eraman
zituen bere pausoak
fabrika zaharraren aldera
tutik ez ikusi arren
hantxe sumatzen baitzuen eraikina.
Sasiak hartuta zegoen aparkalekuko karela aurreratu zitzaion,
baina, oztopo egitera
eta hantxe gelditu zen
zutik
gaua baino ilunagoa zen biltegiaren siluetari so.
Ez zen handik aurrera ausartzen?
Zulo beltzaren beldur al zen?
ALPONTXO: Zulo beltzak?
Lasai.
Horrelako asko omen daude unibertsoan
baina otzanak baino otzanagoak dituzu
sekulan ez diote inori kalte egin.
1. ARMIARMA: Katu erdiak
katu ezak baino begi ausard.Jtsuagoa dauka beti.
Irriñoa ere halakoxea.
ALPONTXO: Gainera
loteriak inoiz harrapatu ez
eta... ez naiz ni izango zulo horiek lehenengoa harrapatzen, ezta?
1. ARMIARMA: Mingaina burua baino azkarragoa
alkoholaren inertziaz botako zuen galdera.
Berehala apaldu zitzaion irriñoa hala ere
erantzuna baiezkoa izango zelakoan seguru asko.
ALPONTXO: “Noski
zu lehenengoa
nor bada bestela?”
1. ARMIARMA: Mantso baina
buruak xuxurla ekarriko zion belarrira.
Gauak tindua galdu nonbait
gizonaren kopeta egin zen ilundu:
tonuen kontserbazioaren legeak ez du salbuespenik onartzen.
ALPONTXO: Ez, ez da hori
bost axola niri lehenengoa edo azkena izatea.
Zulo nahikoa daramat nik barruan.
1. ARMIARMA: Isilik geratu zen une batez
pabiloi zaharretik soa aldendu gabe.
ALPONTXO: Rosalito...?
1. ARMIARMA: Orduan...
hori al zen kontua?
Horregatik zen itzulia?
Gaizki egileak
gaizki egindako lekura egiten du beti?
Gaizkilea dugu, beraz
Orhiko txoria?
Erabileraren erabileraz begietarako zuzeneko bidea itsututa
negar bihurtzerik ez zeukan garagardoak barneko alanbiketik
barrena pasatuta egin behar izan zuen kanporakoa.
Epel eta luze bota zuen alkohola.
Jolasean ere une batetik aurrera.
Zipriztinaka.
Erromako katedrala
eta praka barrenak ere
bedeinka
eta berbedeinka.
Horrela izan zen lehengo aldi hartan.
Beste gau asko izan zituzten gero Sherezadek eta Alpontxok.
Zenbat?
Ehun?
Mila gau?
Gehiago.
Hamaika.
ARMIARMAK: (biak batera, ezin haserreago, alpontxori gaizki begira) Eta guztietan errepikatu zuten protokolo berbera!!!
Ilun.