Lurrunpean, Agustin Zubikarai
Egan, 1/3-1970, 1/3-1970

 

VI

 

IZAR, KAPI eta PELI

 

KAPI: Zutik eta lo?

IZAR: Zutik eta pentsaten.

KAPI: (Burlaz.) Maitemiñetan.

IZAR: (Bero.) Kapeladun agure berde eta lizunen maite-miñetan, orbela jausi ondoren!

KAPI: Ba!

PELI: Urrungaitzez?

KAPI: Ittotasuna naseitu nairik?

IZAR: Ez. Pentsaten. Ez maitemiñetan, ez urrungaitzez. Asarrez nago! Irakiten!

KAPI: Ez lertu.

IZAR: Lertu ez, baiña eten bai. Ixilla eten bai, goiak bera etorrita be. Nasaitu bai... itxasoak iruntsita be!

KAPI: Peli, baretzekorik, kalmanterik ba daukazu barruan?

PELI: Zetarako alperrik?

IZAR: (Bizi.) Drogak daukadaz! Ez zenkien? Kontrabandoko drogak! Zegaitik uste dozue poliziak deitu dabela? Zetarako daukazue kapela zar ori? Kaskarra illunduteko? Peli, orain ogetabi urte zer ziñan zu?

PELI: Orain ogetabi urte jayoteko nenguan.

IZAR: Baiña zure biziaren sustraia nunbaiten egongo zan. Amatasuna osotu egingo da il batzuen buruan, baiña aitatasuna gizonak beragan ekarriko du, gizondu ondorendik. Ez?

PELI: Itxastarrak biologi gitxi ikasten dogu.

IZAR: Bizitzeak nai ta ez erakusten dau ori.

KAPI: Ta zer? Zetan dator ori?

IZAR: Peli, Artxandako kondearen barririk ba dakizu?

PELI: Ez dakit.

IZAR: Zezena lako zan.

KAPI: Esperientzi asko daukazu.

IZAR: Zure emazteak geiago.

KAPI: Baketan dago. (PELI'ri.) Guazen.

IZAR: Oraindik ez. Nasaitu bear naiz, barruan daroadan ittotasuna kenduz.

KAPI: Barakaldoko lurrunak ez dautzue orain eztarririk urratuten?

PELI: Min andi batek txikiago bat aztu eragiten dau. Ez al da ala?

KAPI: Edo bi bizi eragin.

IZAR: Artxandako kondeak eundak langille eukazan. Ez zenkien?

KAPI: Eta kapellau bat. Ez dakit zetarako.

IZAR: Espirituaren gauzak aparteko bear dira, nai ta beti santu santuak izan ez.

KAPI: Bear ba da or be zerbait jakin ziñei.

IZAR: Nik dakidana da emengoen espiritua gorputzaren barruan eta menpean dagola.

PELI: Orrela dala, aragia zelako espiritua alako?

IZAR: Nik, orretan, neure esperientzia daukat.

KAPI: Esperientzi bizia beintzat.

IZAR: Lengora. Bilboren sakoneko burdin meatzak kondearenak ziran.

KAPI: Eta barku onetako aziñorik geienak be bai.

IZAR: Baiña bere langillerik ez eban ezagutzen. Euskaldun baserritarrak bularretik ipiñi ondoren, Castilletatik ekarri zitun makutodun errukarriak, soiñean soiñekoak eta gosez arrakalatuta. Danak bardiñak ei zirean miseriaren menpean eta iñor ezagutzen ez zan alegindu. Baiña ez egoan Bilbon andre ederrik eta alairik, Madalena deitu edo ez, arek ezagutu ta ikutuko ez ebanik.

KAPI: Kontu baltzak eta gordiñak goizaldean obe dira, illuntzean baiño. Ta Ekuador'eko izerdi likiñetan obe, Euskalerri «santuko» gau otzetan baiño. Goazen, goazen, Peli.

IZAR: Ez. Kapitanen «kortesia» zenbatekoa dan igarri nai neuke, kapitanesen arrokeria ta zitaltasuna ikusi ondoren.

KAPI: Aker biurtu nai?

IZAR: Ta batez be gizona zer dan erakutsi nai neuke, andre baten aurrean... itsututen danean.

KAPI: Peli, txarto ikasi aurretik, guazen.

IZAR: Entzun, zuen erriko kondea aitatu dautzuet len.

PELI: Alako ba zan, obeto dago kanposantuan.

KAPI: Langilleak izerdi gitxiago botako dabe aloger barik.

IZAR: Ta Madalenak esne galdu gitxiago irutsi ta zikinkeri gitxiago egin. Baiña entzun.

KAPI: Zuk esan eta guk erantzun.

IZAR: Ez da olgetako. Negar egin bearko dozue biok. Biok. Ez zenkien? Ezin nei ixildu. Lotsaz nago. amorruz aiña. Ezin dot... ezin. Baiña ixildu be ez.

PELI: Zenbat eta lenago nasaitu, ariñago bizitu.

IZAR: Alaxe da. Peli... minduko zaitut. Ba dakit negar eragin bear dautzudana. Ba dakit, bear ba da.

PELI: Zer? Esan.

IZAR: Ba zenkien zure aita Artxandako kondea zana?

PELI: Zoro zagoz?

KAPI: Zelan esan ziñei ori? Nundik atarata?

IZAR: Eta zure ama... Toba dana?

KAPI: (Bero.) Eta ez zenkien amesetan diarduzunik? Eta ez zenkien larregi esan dozunik, amesetan be? Peli, zer falta dogu ikusteko ta entzuteko?

IZAR: Bai! Bai!! (KAPI eta PELI juaten dira asarre antzera.) Ez igesi. Esango dautzuet. Argiago esango dautzuet. Nai dozuen aiña zertzelada emongo dautzuedaz. Sinistu egidazue. Argitasun guztiekin agertuko dautzuet...!! (Joaten da.).

 

Lurrunpean, Agustin Zubikarai
Egan, 1/3-1970, 1/3-1970