Gabon-gabontzeta, Arkotxa'tar J.A.
Egan, 5/6-1957

 

OGEIGARREN AGERALDIA

 

POTXOLO ta gero ATAUN, MARI-DOMINGI, LANPERNAX, EZTI ta APALLU

 

POTXOLO: (Lurrean KAPUX'i jauzitako laranjak ikusi ta biltzen asten da.)

ATAUN: (ixil-ixiik atzeko aldetik joan eta POTXOLO'ri eltzen dio.)

POTXOLO: (Larriturik.) Ama! Ama!

ATAUN: (Barrenera deiez.) Mari-Domingi, ona emen gure txoria.

MARI-DOMINGI: (Barrendik.) Bai?

POTXOLO: (Negarrez.) Eztet nik ezer egin. Eztek nik ezer egin.

MARI-DOMINGI: (ATAUN etorri dan aldetik agertuaz.) Etzera makala eiztaria.

ATAUN: Au altzan lengoneko zure txoria.?

POTXOLO: Nik eztet ezer egin. Amaaa!!! Amaaa!!!

MARI-DOMINGI: Eztakit lengokoa au danik, baña, laranja oiek gure arbolakoak dirala esango nuke.

POTXOLO: Eztet nik ezer gaizkirik egin.

ATAUN: Ez? Eta laranja auek nundik arrapatu dituk?

POTXOLO: Eztitut nik arrapatu; emen arkitu ditut.

MARI-DOMINGI: Emen beaz, e?

ATAUN: Zer egitea nai dezu, Mari-Domingi? Txoria kaiolan sartu ala azke utzi?

MARI-DOMINGI: Arbolan kantatzen badaki; kaiolan kantatzen ikastea dauka orain.

ATAUN: (Eraman nairik.) Guazen!

POTXOLO: (Indarrez azera egiñaz.) Ez, ez. Eztet nai. Ez, ez!

MARI-DOMINGI: Eraman, eraman.

POTXOLO: (Karraxiz eta indar guziz alegiñak ez eramateko egin eta lurrera bere burua botatzen du.)

ATAUN: Baioneta aterako diat gero? Jaiki adi.

MARI-DOMINGI: Eraman, eraman espetxera.

POTXOLO: (Beti negarrez eta oso larri.) Amaa! Amaa!

LANPERNAX: (Barrendik.) Bixigu-bixiguaaa!

POTXOLO: Izeko, Pantxikaa! Aguro. Aguro neregana! Izekoooo!

LANPERNAX: (Agertuaz eta POTXOLO lurrean negarrez ikustean bixigu otarra bazterrera utzi ta ATAUN'i egiten dion bultzadaz kenduta POTXOLO laztanduaz.) Zer dek? Zer egin dite? Zer, Potxolo?

POTXOLO: (Arnasaz bete ezinik.) Ka-ka-kar...

ATAUN: Kartzelara eraman bear det.

LANPERNAX: Eztezu bizarrik zuk au kartzelara eramateko. Zer dalata, nere illoba kartzelara? Zer dala-ta?

MARI-DOMINGI: Gure laranjak lapurtzen ditualako.

POTXOLO: Ezta egia, izeko; ezta egia.

LANPERNAX: Zuen laranja gabe dauka onek zer jana etxean, txaplata.

MARI-DOMINGI: Ni txaplata?

LANPERNAX: Bai, i.

ATAUN: Ixo!!!

LANPERNAX: Ixiltzea dauka orrek.

ATAUN: Ixiltzeko esan dizut, bestela, illobaren ordez zeu sartuko zaitut.

LANPERNAX: Ederki eman ere.

ATAUN: Ederki edo gaizki.

 

(POTXOLO LANPERNAX'endik askatu nairik asten da.)

 

LANPERNAX: Eztiozu oni ezer egingo.

 

(Gogor gordetsen du POTXOLO.)

 

ATAUN: Utzi.

LANPERNAX: Eztizut utziko.

ATAUN: (Beroturik.) Biok sartuko zaituztet gero?

LANPERNAX: Ikusiko degu.

MARI-DOMINGI: Sartu, sartu; ez utzi.

LANPERNAX: (POTXOLO askatu ta igesi joaten uzten dio.) Ua, ua; ua pixkor etxera.

ATAUN: Nik jakingo det zer egin.

MARI-DOMINGI: Ez pakean utzi.

LANPERNAX: Eta i nor aiz, mikeleteari agintzeko?

MARI-DOMINGI: (Parrez.) Ja, ja, ja.

LANPERNAX: Ik neri parre egin. Zer uste den ire parregarri naizela? Enazan geiegi berotu ba, lendik ere ondo errea naukan eta.

MARI-DOMINGI: (Parrez.) Ja, ja, ja...

LANPERNAX: Ik neri parre?

 

(Amurruz'joaten zaio MARI-DOMINGI'ri ta illetatik eldu ta lurra jo arazitzen dio.)

 

ATAUN: Geldik.

MARI-DOMINGI: Ai! ai!

 

(Ta aika jarraituko du lurrean sekulako garrantzia bere egoerari emanaz.)

 

ATAUN: Pantxike, zer egin dezu?

LANPERNAX: Parre egin dezala orain naiduanari. Berori da orain parregarri.

EZTI: (MARI-DOMINGI'ren ai!, dearretara goxotegitik irten eta MARI-DOMINGI'rengana joanaz.) Zer dezu? (Jasotzen asten da.)

ATAUN: (Au ere jasotzen laguntzera joaten da.)

LANPERNAX: (Burlazko begirunea egin da gero.) Aitzeki ederra den orain, mutillak ire inguruan eukitzeko. (Joaten da.)

APALLU: (Agertuaz.) Zer da? Zer gertatu zaio gure kaleko erregiñari?

MARI-DOMINGI: (Sekulako irudipenak egiñaz.) Ai! Ai!

 

(APALLU'ren amu egiteko auikira.)

 

APALLU: Baña, zer du?

EZTI: (Soñean duan mantala kendu ta aizea emanaz asten zaio MARI-DOMINGI'ri.)

APALLU: Arrigarria auxe. Iñork eztidazute esaten zer gerta dan.

ATAUN: Lanpernax'ek illetatik eldu ta lurrera bota duala.

APALLU eta EZTI: Sekula olakorik!!

MARI-DOMINGI: (Onetan da garrantzi geioaz.)

EZTI: (ATAUN'i.) Eta zuk nola utzi diozu? Ni emen egondu izan banitz etzan au gertatuko. Ezta, Mari-Domingi?

ATAUN: Ezta naikoa oni egin diona egin eta gero igesi joatea. Nik dakit zer egin ari. (Joaten da.)

MARI-DOMINGI: Joan da?

EZTI: Bai, biotza; joan da.

MARI-DOMINGI: (Jaikiaz eta ezer gerta ezpalitzaio bezela.) Ezta ezer. Txima astindu bat besterik eztik egin. Espetxera daramala ta, kito.

APALLU: Pixkat orraztera sartu zaitez. Orain eramaten dan erara neronek orraztuko zaitut.

MARI-DOMINGi: Sartuko naiz ba. (Sartzen da.)

APALLU: (EZTI'ri.) Ik, berriz, nere ate ondoan guardia egin ire erregiñari. (Bizartegira joaten da.)

 

Gabon-gabontzeta, Arkotxa'tar J.A.
Egan, 5/6-1957